Trong vòng 5 năm tới, thị trường lao động sẽ có nhiều xáo trộn

Đó chính là nhận định của Diễn đàn Kinh tế thế giới trong báo cáo The Future of Jobs Report 2020 được phát hành trong tháng 10/2020 vừa qua. 

Báo cáo tổng hợp quan điểm của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp - giám đốc điều hành, giám đốc chiến lược và giám đốc nhân sự - về các tuyến đầu của việc ra quyết định liên quan đến nguồn nhân lực với dữ liệu mới nhất từ các nguồn công và tư để tạo ra một bức tranh rõ ràng hơn về cả tình hình hiện tại và triển vọng về công việc và kỹ năng trong tương lai. Báo cáo cũng cung cấp thông tin chuyên sâu về 15 lĩnh vực công nghiệp và 26 quốc gia tiên tiến và mới nổi.

Sau nhiều năm chứng kiến sự gia tăng về bất bình đẳng thu nhập và những lo ngại về sự thay đổi cấu trúc việc làm, những vấn đề về kinh tế và y tế năm 2020 đã đẩy nền kinh tế vào trạng thái khó kiểm soát, phá vỡ thị trường lao động và tạo ra nhiều bất cập trong đời sống xã hội. Hệ quả rõ ràng nhất là số lượng thất nghiệp gia tăng và hàng triệu người đang gặp khó khăn do cuộc suy thoái này.

Việc cách ly kéo dài do đại dịch COVID-19 đã gây ra sự suy thoái trên toàn cầu, dẫn đến những viễn cảnh không lường trước được cho thị trường lao động và đưa chúng ta đến gần hơn với hình dung về tương lai về việc làm trong những năm tới. Một số điểm đáng lưu ý từ The Future of Jobs Report 2020:          

1. Tỷ lệ tự động hóa sẽ tăng từ 33% lên 47% trong vòng 5 năm

Tự động hóa đã đạt được động lực đáng kể để đối phó với đại dịch hiện nay. Ngày càng ít người tìm được việc làm và máy móc ngày càng đảm nhận nhiều công việc hơn. Trên thực tế, trong vòng 5 năm tới, máy móc sẽ thực hiện gần một nửa số công việc mà con người từng thực hiện. Hiện tại, máy móc chỉ thực hiện một phần ba tổng số công việc.

2. Các công việc mới liên quan đến công nghệ thông tin sẽ xuất hiện

Với sự gia tăng của tự động hóa, các công việc mới sẽ xuất hiện, tập trung vào sự tương tác và phân công lao động giữa con người, máy móc và thuật toán. Điều này ước tính sẽ tạo ra khoảng 97 triệu việc làm mới. Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu, tiếp thị kỹ thuật số  và bảo mật thông tin sẽ trở nên thiết yếu hơn bao giờ hết.

3. Sẽ có nhiều việc làm bị thay thế hơn là nhiều việc làm mới xuất hiện

Bất chấp nhiều công việc mới xuất hiện     với nhu cầu lớn dành cho mảng công nghệ thông tin, có nhiều việc làm bị thay thế hơn là việc nhiều công việc mới được tạo ra. Bằng cách loại bỏ những việc làm không cần thiết, tổng số việc làm sẽ giảm 6,4% trong 5 năm tới, trong khi lực lượng lao động nói chung sẽ tăng 5,7%. Đến năm 2025, ước tính 85 triệu việc làm trên toàn thế giới sẽ mất đi.

4. Đào tạo lại kỹ năng sẽ là một chủ đề chính trong năm năm tới

Có được kỹ năng mới hoặc đào tạo lại kỹ năng sẽ rất quan trọng để duy trì sự phù hợp trên thị trường lao động trong tương lai. Ước tính khoảng 40% kỹ năng cốt lõi của nhân viên sẽ thay đổi trong vòng 5 năm tới. Điều này có nghĩa là 50% tổng số nhân viên sẽ phải đào tạo lại hoặc tiếp thu kĩ năng mới.

5. Số hóa sẽ còn tăng tốc hơn nữa

Số hóa sẽ tiếp tục phát triển và nhân rộng. Với tình trạng đại dịch hiện tại, quá trình này tiếp tục diễn ra với khoảng 84% người sử dụng lao động đang có kế hoạch tăng tốc số hóa quy trình làm việc của họ.

6. Mô hình làm việc từ xa sẽ tiếp tục duy trì

Làm việc từ xa đang là một chủ đề nóng hiện nay, trong bối cảnh đại dịch hiện nay. Dự đoán cho thấy:

44% nhân viên sẽ (hoặc có thể) làm việc tại nhà

78% người sử dụng lao động dự đoán tác động tiêu cực đến năng suất và hạnh phúc

34% người sử dụng lao động đang có kế hoạch thực hiện các biện pháp để chống lại tác động này

7. Giáo dục trực tuyến sẽ tiếp tục phổ biến

Đào tạo trực tuyến đã trở nên phổ biến hơn bao giờ hết do hậu quả của cuộc khủng hoảng hiện nay. Số người chủ động tìm kiếm cơ hội học tập trực tuyến cho mình tăng gấp 4 lần và số người sử dụng lao động đang cung cấp cho nhân viên của họ những cơ hội tăng gấp 5 lần. Trong số những người có việc làm, sự quan tâm đến phát triển cá nhân đã tăng 88%. Tuy nhiên, sự quan tâm của những người thất nghiệp chủ yếu tập trung vào việc học các kỹ năng mới như phân tích dữ liệu, tin học và công nghệ thông tin.

8. Bất bình đẳng sẽ trở nên lớn hơn

Việc tăng tốc tự động hóa, số hóa và rô bốt hóa – cùng với tình hình đại dịch hiện tại - đã ảnh hưởng nặng nề hơn đến những người lao động thu nhập thấp, phụ nữ và thế hệ trẻ hơn so với các nhóm nhân khẩu học khác. Điều này dẫn đến sự chênh lệch kinh tế lớn hơn trên thị trường lao động.

Nhìn chung, Báo cáo Tương lai Việc làm 2020 cung cấp những hiểu biết kịp thời cần thiết để định hướng thị trường lao động và người lao động để hướng tới cơ hội việc làm trong tương lai làm việc. Bên cạnh đó, báo cáo cũng đưa ra những nhận định về các công việc và kỹ năng trong tương lai với dự đoán về tốc độ thay đổi và hướng đi. 

Với những gì đã xảy ra trong năm nay, nhóm tác giả báo cáo nhận thấy rằng những mảng công việc liên quan đến công nghệ vẫn được kỳ vọng sẽ tiến triển mặc dù sự suy giảm kinh tế vẫn đang làm ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng việc làm trong tương lai. Tuy nhiên, nếu có những biện pháp chủ động, người lao động trong tương lai sẽ có nhiều cơ hội việc làm bền vững hơn.

Quan Dinh Writer