Chọn nghề và chọn ngành - Phần 4: Nếu chưa xác định được con đường sự nghiệp?

Trong khi bạn bè đã dần xác định được nghề nghiệp bản thân mong muốn thì bạn vẫn còn băn khoăn về lựa chọn nghề nghiệp của riêng mình. Sự thật là phần lớn học sinh trung học phổ thông, hoặc sinh viên đại học, thậm chí cả những người đã tốt nghiệp và đi làm vẫn có thể chưa xác định được con đường sự nghiệp sẽ đi như thế nào. Vậy bạn sẽ làm gì khi đứng trước nhiều sự lựa chọn nghề nghiệp khác nhau?

Những việc cần làm nếu bạn chưa xác định được con đường sự nghiệp

Trong thời đại internet hiện nay có nhiều công việc mới, ngành nghề mới xuất hiện mà chưa có bất kỳ trường lớp nào đào tạo, ví dụ như youtuber, nghiên cứu di truyền, kỹ sư hóa sinh, .... Vậy làm sao bạn có thể phát triển sự nghiệp với những nghề mới phát sinh này, hoặc những ngành nghề mà bạn chưa chọn được ngay, khi vào đại học bạn mới bắt đầu tìm hiểu?

- Tìm những người giỏi nhất, nổi tiếng nhất: Dù công việc nào, trong bất kỳ lĩnh vực nào, bạn hãy bắt đầu bằng việc tìm người giỏi nhất về công việc đó, nổi tiếng nhất trong lĩnh vực đó. Ngày nay, bạn hoàn toàn có thể dễ dàng tìm hiểu về những người giỏi nhất, nổi tiếng về một hoặc nhiều lĩnh vực bằng các kênh truyền thông bao gồm cả báo chí chính thống, đến website cá nhân, hoặc theo dõi họ trên các mạng xã hội. 

- Đọc, xem tiểu sử, lộ trình phát triển bản thân của người giỏi, người nổi tiếng: Có thể những người giỏi, người nổi tiếng sẽ không chia sẻ hết về cuộc đời của họ, nhưng bạn vẫn có thể theo dõi con đường họ phát triển như thế nào để học hỏi và tham khảo. Qua đó, bạn tìm hiểu xem điều gì là phù hợp hoặc không phù hợp với bạn. Đặc biệt, với những nghề mới xuất hiện, việc xem lộ trình phát triển bản thân của họ rất quan trọng, giúp bạn hiểu rõ hơn con đường sự nghiệp sắp tới mình phải đi sẽ như thế nào.

- Kiểm tra những công việc người giỏi, người nổi tiếng phải làm: Với những ngành nghề đã xuất hiện lâu đời, bạn có thể dễ dàng tìm được bản mô tả, yêu cầu công việc, những nhiệm vụ phải hoàn thành. Tuy nhiên, với những công việc mới xuất hiện, bạn có thể sẽ cần phải tìm hiểu sâu hơn, kỹ hơn bằng nhiều nguồn, kênh thông tin khác nhau.

- Kiểm tra mức lương, thu nhập và những gì được - mất: Thông thường, mọi người thích nghe, đọc những câu chuyện về sự thành công hơn là thất bại. Vì vậy, những người giỏi, người nổi tiếng trong công việc, lĩnh vực đó có xu hướng chia sẻ nhiều hơn về thu nhập, mức lương nhưng ít cho biết về những thất bại, được và mất. Một điều bạn cần lưu ý khi tìm hiểu về sự thành công của những người này, thành công của họ là một quá trình phát triển liên tục và không ngừng nghỉ về cả kiến thức lẫn kỹ năng, không chỉ một kỹ năng mà là nhiều kỹ năng khác nhau. Bất cứ ngành nghề nào và công việc nào cũng vậy, để đạt được thành công, đặc biệt là thành công trong những lĩnh vực mới đòi hỏi bạn phải kiên trì và thậm chí là kiên định với con đường sự nghiệp của mình.

Làm thế nào để phát triển các kỹ năng cần thiết cho công việc khi học đại học?

Với nghề nghiệp bạn đã tìm hiểu, hãy xác định những kỹ năng cần thiết để rèn luyện, tích lũy dần trong quá trình học đại học. Dù học trong nước hay du học, thì đây là khoảng thời gian quý giá, bạn có nhiều điều kiện và cơ hội để học hỏi và phát triển những kỹ năng nghề nghiệp trong tương lai. Ngay khi bạn chưa xác định được nghề nghiệp, hãy luôn coi trọng thời gian học đại học để tìm hiểu và phát triển bản thân thì việc chọn được nghề sẽ trở nên dễ dàng hơn. Vậy làm thế nào để trau dồi kiến thức và kỹ năng khi học đại học?

- Tham gia các hoạt động ngoại khóa: Khác với môi trường học phổ thông, các hoạt động ngoại khi học đại học sẽ nhiều hơn và được tổ chức thường xuyên để giúp bạn rèn luyện một số kỹ năng nhất định như giao tiếp, làm việc nhóm, trình bày trước đám đông, … Bên cạnh đó, bạn học đại học đến từ nhiều vùng miền khác nhau trên cả nước. Thông qua những hoạt động ngoại khóa, bạn sẽ có thêm nhiều bạn bè đa dạng vùng miền, giúp bạn hiểu được và học hỏi văn hóa của nhiều vùng khác nhau. Trong quá trình đó, bạn cũng khám phá, thấu hiểu bản thân hơn. Không chỉ là khoảng thời gian đáng nhớ, các hoạt động ngoại khóa cũng sẽ là những kỷ niệm quý báu giúp bạn trau dồi vốn sống có góc nhìn cuộc đời rộng mở hơn.

- Tham gia các cuộc thi để được huấn luyện và thử thách: Hãy mạnh dạn đăng ký những cuộc thi mà bạn quan tâm để được cọ sát, va chạm thực tế. Thông qua các cuộc thi, bạn sẽ được học các kiến thức mới, đồng thời đây cũng là dịp để bạn thực hành những kiến thức đã học vào một nhiệm vụ, dự án cụ thể. Đừng kỳ vọng môi trường đại học sẽ giống với môi trường khi bạn đã đi làm. Thay vào đó, bạn cần phải linh hoạt vận dụng những kiến thức vào thực tế, được mô phỏng qua những cuộc thi. Bạn sẽ thu hoạch được nhiều lời khuyên, chỉ dẫn từ những chuyên gia, ban giám khảo qua các cuộc thi.

- Tham gia thực tập, kiến tập sớm với thái độ nghiêm túc, chuyên nghiệp: Đừng xem thường khoảng thời gian kiến tập và thực tập. Nếu được tham gia sớm, bạn sẽ học được những kỹ năng xã hội quan trọng để có thể sinh tồn trong công việc trong tương lai. 

- Tham dự workshop, hội thảo về nghề nghiệp: Chăm chỉ tham dự và lắng nghe những chia sẻ đến từ các chuyên gia, cựu sinh viên thông qua những buổi hội thảo, workshop nghề nghiệp sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn rộng hơn về nghề nghiệp tương lai mà bạn theo đuổi. 

- Tự học, tự tìm hiểu: Cuối cùng, ngay cả khi bạn vẫn chưa xác định được nghề nghiệp mong muốn, hãy cố gắng tìm hiểu và vẽ ra cho mình một số ngành nghề mà bạn quan tâm để có góc nhìn tổng quan hơn, không bị bó buộc trong một vài ngành bạn dự định chọn ban đầu. 

Nếu không xác định được nghề nghiệp mong muốn, bạn có nên bỏ học đại học không?

Ngay cả khi bạn chưa xác định được nghề nghiệp mong muốn, liệu bạn có nên bỏ học đại học không? Lời khuyên mà những người thành công đưa ra là không nên bỏ học đại học, vì đây là khoảng thời gian quý báu nhất để bạn tích lũy kiến thức và kỹ năng.

Dù trong hoàn cảnh nào, giáo dục đều rất quan trọng có thể thay đổi cuộc đời của bạn, giúp bạn trở thành người tốt hơn, trước tiên là cho chính bạn và gia đình, sau đó là cho xã hội và những người xung quanh.

Giáo dục cũng chính là cách để bạn phát triển bản thân. Hãy bắt đầu bằng việc lựa chọn nghề nghiệp, lựa chọn trường đại học và những gì bạn sẽ làm trong tương lai. Giáo dục chắc chắn là con đường sẽ khó khăn từ những bước đầu nhưng nếu bạn kiên trì theo đuổi, đúc kết kinh nghiệm và trưởng thành, chắc chắn bạn sẽ đến đích như mong muốn.

Quan Dinh Writer và nhóm cộng tác viên

Bài viết được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau và phản ánh quan điểm riêng của nhóm tác giả